Píanó

Í aðalnámskrá tónlistarskóla er gerð grein fyrir þeim markmiðum sem nemendur eiga að hafa náð við lok grunnáms, miðnáms og framhaldsnáms í píanóleik.

Markmið í grunnnámi

Við lok grunnnáms eiga píanónemendur að hafa náð eftirfarandi markmiðum:

Nemandi

• beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á hljóðfærið
• leiki með vel mótaðri handstöðu
• hafi öðlast allgóða fingraleikni
• leiki með jöfnum og skýrum áslætti
• geti leikið skýrt staccato og allgott legato
• geti leikið samtímis staccato með annarri hendi og legato með hinni
• hafi náð allgóðu valdi á mismunandi tónmyndun
• geti leikið með skýrum styrkleikabrigðum
• hafi kynnst öllu hljómborðinu
• hafi náð valdi á eðlilegum hreyfingum um allt hljómborðið
• geri sér grein fyrir mikilvægi hentugrar fingrasetningar
• leiki með markvissri og öruggri fingrasetningu
• geti dregið fram laglínu á móti undirleik
• kunni skil á einfaldri pedalnotkun
• sýni nákvæmni í mótun tónmynstra og hendinga
• sýni nákvæmni í lestri og úrvinnslu tónmálsins

Nemandi

• hafi öðlast allgott hrynskyn
• geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem fengist var við í fyrri hluta grunnnáms
• hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
• hafi þjálfast reglulega í að leika eftir eyra
• hafi fengist við skapandi starf frá upphafi námsins
• hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
• hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
• hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
• hafi þjálfast reglulega í leik tónstiga og hljóma samkvæmt þessari námskrá
• hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á grunnprófi samkvæmt þessari námskrá

Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir um það bil þriggja ára nám:

• tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
• blæbrigði og andstæður
• þekkingu og skilning á stíl
• tilfinningu fyrir samleik
• öruggan og sannfærandi leik
• persónulega tjáningu
• viðeigandi framkomu

Markmið í miðnámi

Við lok miðnáms eiga píanónemendur að hafa náð eftirfarandi markmiðum:

Nemandi

• beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á hljóðfærið
• leiki með vel mótaðri handstöðu
• hreyfi hendur eðlilega og leikandi um hljómborðið
• hafi náð góðum tökum á sjálfstæði handa
• hafi öðlast góða fingraleikni
• leiki með jöfnum og skýrum áslætti
• leiki með skýrum og blæbrigðaríkum tóni
• hafi náð góðu valdi á að leika legato og geti gert skýran mun á non legato og staccato
• geti dregið fram aðra rödd af tveimur sem leiknar eru með annarri hendi
• leiki með markvissri fingrasetningu sem stuðli að öruggum hreyfingum handa á hljómborðinu
• hafi náð talsverðu öryggi og snerpu í stærri hreyfingum um hljómborðið
• hafi vald á skýrum styrkleikabreytingum á allbreiðu styrkleikasviði
• geti leikið skrautnótur skýrt, smekklega og í samræmi við viðeigandi stíl
• noti pedal á skýran og markvissan hátt
• sýni nákvæmni í mótun tónmynstra og hendinga
• sýni nákvæmni í lestri og úrvinnslu tónmálsins

Nemandi

• hafi öðlast gott hrynskyn
• hafi vald á sveigjanleika í hraða og hryn
• geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem fengist var við í fyrri hluta miðnáms
• hafi þjálfast reglulega í að leika utanbókar
• hafi þjálfast í ýmiss konar samleik
• hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
• hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
• hafi á valdi sínu samstígan krómatískan tónstiga frá hvaða nótu sem er, þrjár áttundir með báðum höndum í einu, ein áttund á milli handa
• hafi á valdi sínu gagnstígan krómatískan tónstiga frá as eða as' og d eða d', tvær áttundir með báðum höndum í einu
• hafi á valdi sínu samstíga dúrtónstiga til og með fimm formerkjum, fjórar áttundir með báðum höndum í einu, ein áttund á milli handa
• hafi á valdi sínu samstíga molltónstiga, hljómhæfa og laghæfa, til og með fimm formerkjum, tvær áttundir með báðum höndum í einu, ein áttund á milli handa
• hafi á valdi sínu gagnstíga dúrtónstiga til og með fimm formerkjum, tvær áttundir með báðum höndum í einu
• hafi á valdi sínu brotna þríhljóma, sbr. tóndæmi á bls. 30 í þessari námskrá, í dúr- og molltóntegundum til og með fimm formerkjum með báðum höndum í einu
• hafi á valdi sínu arpeggíur í grunnstöðu, sbr. tóndæmi á bls.30 í þessari námskrá, til og með fimm formerkjum með báðum höndum í einu
• hafi á valdi sínu arpeggíur í grunnstöðu og hljómhvörfum, sbr. tóndæmi á bls. 31 í þessari námskrá, í eftirfarandi tóntegundum með báðum höndum í einu: C, F, G, a, e, d
• hafi á valdi sínu niðurlagshljóma, sbr. tóndæmi á bls. 31 í þessari námskrá, í eftirfarandi tóntegundum: C, F, G, D, A, a, e, d
• hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á miðprófi samkvæmt þessari námskrá

Nemanda hafi gefist kostur á að velja hvort og að hversu miklu leyti hann sinnir eftirfarandi atriðum:

• leik eftir eyra
• tónsköpun
• spuna

Nemandi sýni eftirfarandi atriði í þeim mæli sem eðlilegt getur talist eftir sjö til átta ára nám:

• tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
• ýmis blæbrigði og andstæður
• þekkingu og skilning á stíl
• tilfinningu fyrir samleik
• öruggan og sannfærandi leik
• persónulega tjáningu
• viðeigandi framkomu

Markmið í framhaldsnámi

Við lok framhaldsnáms eiga píanónemendur að hafa náð eftirfarandi markmiðum:

Nemandi

• beiti líkamanum á eðlilegan og áreynslulausan hátt þegar leikið er á hljóðfærið
• hafi á valdi sínu öruggar og hnitmiðaðar hreyfingar um allt hljómborðið
• hafi mjög gott vald á samhæfingu ólíkra hreyfinga
• hafi öðlast mikla fingraleikni og snerpu
• hafi öðlast lipurð og hraða í leik brotinna hljóma og arpeggía
• hafi öðlast góða áttundatækni
• leiki með jöfnum og skýrum áslætti
• hafi náð valdi á mismunandi áslætti allt frá legatissimo til staccatissimo
• leiki með skýrum og blæbrigðaríkum tóni
• ráði yfir víðu styrkleikasviði
• geti dregið fram laglínu eða einstakar raddir í fjölradda tónvef
• leiki með markvissri fingrasetningu sem samræmist túlkunarmarkmiðum hverju sinni
• geti leikið skrautnótur skýrt, smekklega og í samræmi við viðeigandi stíl
• hafi allgóða þekkingu og leikni í útfærslu skrauttákna
• noti pedal á markvissan og fjölbreyttan hátt
• miði pedalnotkun við stíl hvers viðfangsefnis
• sýni nákvæmni og sjálfstæði í mótun tónmynstra og hendinga
• sýni nákvæmni og sjálfstæði í lestri og úrvinnslu tónmálsins

Nemandi

• hafi öðlast mjög gott hrynskyn
• hafi mjög gott vald á sveigjanleika í hraða og hryn
• geti lesið og leikið án undirbúnings verkefni sambærileg þeim sem fengist var við á miðprófi
• hafi fengið reglulega þjálfun í að leika utanbókar
• hafi náð valdi á að leika viðamikil verk í heild sinni utanbókar
• hafi hlotið þjálfun í ýmiss konar samleik
• hafi farið yfir viðunandi fjölda verkefna
• hafi fengist við fjölbreytt úrval verkefna
• hafi á valdi sínu samstígan krómatískan tónstiga frá hvaða nótu sem er, fjórar áttundir með báðum höndum í einu, ein áttund á milli handa
• hafi á valdi sínu gagnstígan krómatískan tónstiga frá hvaða nótu sem er, tvær áttundir með báðum höndum í einu
• hafi á valdi sínu krómatískan tónstiga í samstígum litlum þríundum með hvorri hendi fyrir sig, tvær áttundir frá hvaða grunntóni sem er
• hafi á valdi sínu alla samstíga dúrtónstiga, fjórar áttundir með báðum höndum í einu, ein áttund á milli handa
• hafi á valdi sínu alla samstíga molltónstiga, hljómhæfa og laghæfa, fjórar áttundir með báðum höndum í einu, ein áttund á milli handa
• hafi á valdi sínu alla samstíga dúrtónstiga, fjórar áttundir með báðum höndum í einu, þríund eða tíund og sexund á milli handa
• hafi á valdi sínu alla gagnstíga dúrtónstiga, tvær áttundir með báðum höndum í einu
• hafi á valdi sínu alla gagnstíga hljómhæfa molltónstiga, tvær áttundir með báðum höndum í einu
• hafi á valdi sínu alla dúrtónstiga og alla hljómhæfa molltónstiga, sbr. tóndæmi á bls. 44 í þessari námskrá
• hafi á valdi sínu dúrtónstiga í samstígum þríundum til og með þremur formerkjum, tvær áttundir með hvorri hendi fyrir sig, staccato og legato
• hafi á valdi sínu brotna þríhljóma í öllum dúr- og molltóntegundum, tvær áttundir með báðum höndum í einu, sbr. tóndæmi á bls. 30 í þessari námskrá
• hafi á valdi sínu arpeggíur í grunnstöðu og hljómhvörfum í öllum dúr- og molltóntegundum, fjórar áttundir með báðum höndum í einu
• hafi á valdi sínu alla forsjöundarhljóma í arpeggíum, þrjár áttundir í grunnstöðu með hvorri hendi fyrir sig, sbr. tóndæmi á bls. 44 í þessari námskrá
• hafi á valdi sínu minnkaðan sjöundarhljóm í arpeggíum frá hvaða nótu sem er, þrjár áttundir með hvorri hendi fyrir sig, sbr. tóndæmi á bls. 45 í þessari námskrá
• hafi á valdi sínu niðurlagshljóma í öllum dúr- og molltóntegundum, sbr. tóndæmi á bls. 31 í þessari námskrá
• hafi undirbúið prófverkefni til flutnings á framhaldsprófi samkvæmt þessari námskrá
• hafi undirbúið efnisskrá til flutnings á tónleikum samkvæmt almennum hluta aðalnámskrár tónlistarskóla, bls. 41-42

Nemandi sýni með ótvíræðum hætti

• tilfinningu fyrir túlkun og hendingamótun
• margvísleg blæbrigði og andstæður
• þekkingu og skilning á stíl
• tilfinningu fyrir samleik
• öruggan og sannfærandi leik
• persónulega tjáningu
• viðeigandi framkomu